شرکت تجاری عبارت است از این که چند نفر مالی را برای تجارت و استفاده از منابع آن در میان گذارند. پلمپ دفاتر  به عبارتی شرکت تجاری عبارت است از سازمانی که بین دو یا چند نفر تشکیل می شود که در آن هر یک سهمی به صورت نقد یا جنس یا کار خود در بین می گذارند تا مبادرت به عملیات تجاری نموده و منافع و زیان های حاصله را بین خود تقسیم کنند. همچنین شرکت تجاری را اجتماع دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی به منظور انجام عملیات تجاری و کسب سود گویند.
شرکت های تجاری  را می توان به انواع مختلفی طبقه بندی کرد. طبقه بندی شرکت ها بسته به معیاری که برای آن به کار می گیریم متفاوت است و هر شرکت ممکن است با توجه به معیاری خاص در این یا آن طبقه قرار گیرد.
بنابراین به طور کلی شرکت ها را می توان به دو دسته شرکت های ثبت شده و شرکت های ثبت نشده و ایجاد شده به واسطه قانون تقسیم نماییم که به شرح آن ها در ذیل می پردازیم.

شرکت های ثبت نشده :
شرکت های ثبت نشده به شرکت هایی گفته می شود که بین دو یا چند نفر به قصد انتفاع یا به قصد غیرانتفاع به صورت ارادی یا غیرارادی تشکیل گردیده است اما در هیچ یک از مراجع اداری ثبت یا ذفاتر رسمی کشور از جمله دفتر ثبت شرکت ها یا حکم قانون با ثبت شدن و یا سایر الزامات رسمیت نیافته است.
این اصطلاح دارای ابعاد گسترده و پیچیده است و مصادیق متعددی را در برمی گیرد زیرا هر نوع مشارکت که با قصد تجارت یا غیرتجارت چه به صورت ارادی یا قهری یا اتفاقی را شاید شامل می شود. انجام تعهدات در شرکت های ثبت نشده برای شرکاء حقوق و وظایفی را به وجود می آورد اگر چه شرکاء در تشکیل و ایجاد شرکت نقشی نداشته باشند و حقیقتاَ به این شرکت با شرکاء فعلی خود نه تنها رضایت ندارند بلکه سعی می نمایند به این شراکت خاتمه دهند. این حقوق و وظایف در مورد هر یک از انواع شرکت های ثبت نشده دارای شکل و ابعاد متفاوتی است و مقتضی قوانین و مقررات خاص خود می باشد که شرکاء مجبور به رعایت قوانین و مقررات مربوطه هستند. اگر شرکاء با اراده به قصد تجارت با یکدیگر توافق به تشکیل یک شرکت نمایند قطع نظر از این که باید از قواعد عمومی تبعیت کنند ملزم به رعایت برخی قوانین خاص همانند قانون تجارت هم خواهند بود و یا اگر به قصد غیرتجارت با اراده توافق کنند از قواعد عمومی و قوانین خاصه می بایست تبعیت کنند. در مقابل چنانچه اراده شرکاء در تشکیل شرکت نقشی نداشته باشد قوانین دیگری حاکمیت دارد که به تفصیل آن می پردازیم :
الف ) شرکت های تجاری
شرکت های تجاری شرکت هایی است که فقط به قصد کسب درآمد و یا تجارت تشکیل شده است اما به دلایل متعدد در هیچ مرجع قانونی و رسمی به ثبت نرسیده است که به طور مفصل به شرح هر یک خواهیم پرداخت.
شرکت های تجاری ثبت نشده شرکت هایی هستند که به صرف توافق شرکاء برای مقاصد تجاری به وجود آمده است و رسماَ موجودیت خود را با ثبت در دفاتر تجاری اعلام ننموده اند که قانونگذار در قانون تجارت مصوب سال 1311شرایط سختی را در برخورد با این گونه شرکت ها که غیرقانونی محسوب می شود در نظر گرفته است و در صورت بروز مشکلات مالی یا به عبارتی ورشکستگی این گونه شرکت ها را در ردیف شرکت های تضامنی قرار داده است تا از یک طرف انگیزه ایجاد شرکت تجاری بدون ثبت در اداره ثبت شرکت ها کاهش یابد و از طرف دیگر احقاق حقوق طلبکاران با مراجعه به هر یک از شرکاء برای دستیابی به اموال شخصی آن ها با شرایط ویژه تسهیل گردد.
حقوقدانان اینگونه شرکت ها را شرکت های عملی موضوع ماده 220 قانون تجارت نامیده اند که در مقابل شرکت قانونی موضوع ماده 20 قانون تجارت قرار دارند چرا که شرکت های ماده 20 قانون تجارت که هفت نوع می باشند و شرکت هایی تجاری و مجاز هستند که به قالب یکی از هفت نوع شکل به ثبت رسیده اند در حالی که شرکت های عملی شرکت هایی با قصد تجاری هستند که به ثبت نرسیده باشند.
شرکت های عملی موضوع ماده 220 قانون تجارت گرچه دارای شخصیت حقوقی محدودی هستند ولی تاجر تلقی می شوند اما مشمول مقررات ورشکستگی نمی شوند. مراد از محدود بودن شخصیت حقوقی از لحاظ زمانی این است که صرفاَ محدود به تعیین تکلیف و حقوق سهامداران و طلبکاران و بدهکاران آن ها می شود و از لحاظ مکانی صرفاَ محدود به کشوری می شود که در آن استقرار دارد.
ب) شرکت های مدنی
شرکت های مدنی که دارای حوزه وسیعی است و می تواند به قصد انتفاع و کسب سود و درآمد باشد یا به قصد غیرانتفاع و عدم کسب سود و درآمد باشد که معمولاَ دارای جنبه های اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی و نظایر این ها است.
از دید قانون مدنی شرکت مدنی عبارتند از اجتماع حقوق مالکین بر شی ء واحد به نحو اشاعه
به طور کلی شرکت های مدنی از دیدگاه احکام اسلامی دو گونه است :
اول : شرکت های ارادی که شرع آن ها را مورد اشاره قرار داده است که برخی را صحیح داشته و برخی دیگر از عقود را باطل برشمرده است که عبارتند از : شرکت عنان ، شرکت مفاوضه و شرکت وجوه
دوم : شرکت هایی که اراده و اختیار در تشکیل آن نقشی ندارد که گاه بر اساس ارث و گاه در اثر امتزاج ایجاد می گردد.

ثبت در دفتر ثبت تجاری به طریقه اعلامی صورت می گیرد یعنی اداره ثبت فقط به ثبت اظهارات متقاضی اکتفا می کند و هیچ گونه تحقیق و رسیدگی نسبت به صحت و سقم آن ها نمی کند. حتی قانون هیچ گونه اختیاری برای رسیدگی به صحت اظهارات متقاضی ثبت برای اداره ثبت قائل نشده است . پلمپ دفاتر با این وجود ثبت تجاری آثاری دارد که مهم ترین آن ها را می توان به شرح ذیل خلاصه نمود :
1- کسی که نام خود را در دفتر ثبت تجاری به ثبت رسانده تاجر شناخته می شود و این امر اماره قانونی تلقی می شود و تا زمانی که خلاف آن ثابت نشده است مندرجات ثبت اعتبار دارد. بنابراین شخصی که نام خود را در دفتر ثبت تجاری به ثبت رسانیده است نمی تواند برای فرار از مقررات و الزامات مربوط به تجار اعلام کند که تاجر نیست. مثلاَ در صورتی که نتواند تعهدات خود را انجام دهد مشمول مقررات ورشکستگی می گردد نه اعسار و همچنین در موردی که به دفاتر تجاری او استناد شود نداشتن دفاتر قانونی یا عدم ارائه آن ها به زیان او تمام می شود.

بنابراین در مورد اشخاصی که نامشان در دفتر ثبت تجاری ثبت شده است شخصی که نام خود را در دفتر به ثبت رسانده است باید ثابت کند که تاجر نیست در صورتی که در مورد کسانی که نامشان در دفتر ثبت تجاری به ثبت نرسیده و مدعی هستند که تاجر نیستند طرف آن ها باید ثابت کند که تاجر می باشند.
2- قانون هیچ گونه مجازاتی برای اشخاصی که اطلاعات مربوط به ثبت در دفتر ثبت تجاری را غیرواقعی اعلام کنند پیش بینی ننموده ولی طبق اصول کلی اطلاعاتی که تاجر راجع به امور تجاری خود داده است نسبت به اشخاص ثالث و علیه تاجر اعتبار دارند. مثلاَ اگر تاجری در دفتر ثبت تجاری شخص دیگری را به عنوان رئیس تجارتخانه یا نماینده مختار معرفی کرده باشد نمی تواند بعداَ تعهدات او را قبول کند یا سمت او را انکار نماید. زیرا هرگونه تغییری که در مندرجات ثبت به عمل آید باید به اطلاع دفتر ثبت تجاری برسد. علاوه بر آن اگر اطلاعاتی که تاجر داده است باعث اغفال و گمراهی اشخاصی گرد که با تاجر معامله می کنند ممکن است عمل او مشمول مقررات ماده 238 قانون مجازات عمومی گردد.
3- طبق ماده 9 قانون تاسیس اطاق های بازرگانی مصوب هفتم دی ماه 1333 عضویت اطاق بازرگانی در هر محل موکول به ثبت نام بازرگانان در دفتر ثبت تجاری است.
4- برای دریافت کارت بازرگانی و اجازه مبادرت به تجارت خارجی و همچنین استفاده از مزایای قانون تشویق صادرات و تولید مصوب 4 اسفند ماه 1336 ثبت در دفتر ثبت تجاری الزامی است.
5- در صورتی که نام تاجر در دفتر ثبت تجاری به ثبت رسیده باشد ادارات و موسسات دولتی و اشخاص می توانند شناسایی او را به عنوان تاجر موکول به ارائه گواهی ثبت در دفتر تجاری نمایند.
6- در صورتی که بازرگانی از اقدام به ثبت تجاری خودداری نماید مشمول مجازات مقرر در ماده 16 قانون تجارت یعنی جزای نقدی از دویست تا دو هزار ریال خواهد شد . بعلاوه اگر در اسناد و صورت حساب ها و نشریات خطی یا چاپی خود شماره ثبت را تصریح نکند باز به جزای نقدی از دویست تا دو هزار ریال محکوم می شود.
7- تغییراتی که در وضع تاجر و سازمان تجاری او حاصل می شود باید فوراَ در دفتر ثبت تجاری به ثبت برسد والا در مقابل اشخاص ثالث اعتبار نخواهد داشت مگر آنکه تاجر ثابت کند که شخص ثالث از تغییرات مزبور اطلاع داشته است.
در پایان باید متذکر گردید که مقررات ثبت تجاری در مورد شرکت های تجاری تکرار زائدی است زیرا به موجب قانون ثبت شرکت ها اطلاعات مربوط به شرکت ها به طور کامل تر و جامع تری ثبت و آگهی می گردد و اطلاعاتی که می توان از مندرجات ثبت شرکت ها تحصیل نمود خیلی صحیح تر و وسیع تر از اطلاعاتی است که در دفتر ثبت تجاری وارد می شود.
قانون و آیین نامه ثبت دفتر تجاری پیش بینی نموده است که خلاصه مندرجات ثبت باید آگهی گردد یا به وسایل دیگری به اطلاع عموم برسد. در بعضی از کشورها انتشار خلاصه مندرجات ثبت دفاتر تجاری مانند ثبت شرکت ها الزامی است. به همین طریق قانون و آیین نامه تصریح ننموده است که اشخاص ثالث می توانند به ثبت در دفتر تجاری مراجعه نمایند و از مندرجات آن رونوشت بگیرند. با این وجود ، با وجود عدم تصریح قانون این موضوع محرز است زیرا منظور و مقصود از ثبت تجاری اینست که اشخاص بتوانند در صورت لزوم اطلاعات مختصری راجع به تجار و وضع کار و تشکیلات آنان تحصیل نمایند و اگر نتوانند به اداره ثبت مراجعه نموده و اطلاعات مورد نظر را کسب کنند دفتر ثبت تجاری بی فایده خواهد بود.
به هر حال در صورتی هم که متصدیان ثبت نخواهند اطلاعات لازم را در اختیار مراجعین قرار دهند هر ذینفعی می تواند با استناد به دفاتر ثبت تجاری از دادگاه تقاضای ارائه دفتر ثبت تجاری یا تحصیل رونوشت از مندرجات آن را بنماید.

در مقاله های قبل در رابطه با مجامع عمومی شرکت های سهامی به عنوان عالی ترین رکن اداره شرکت ها نکات اصلی مورد اشاره قرار گرفت. اخذکارت بازرگانی در این قسمت، هیات مدیره شرکت های سهامی به عنوان دومین رکن مهم اداره این نوع از شرکت های تجاری مورد توجه قرار خواهد گرفت.شایان ذکر است شما عزیزان ، در صورت نیاز به هر گونه مشاوره در این رابطه می توانید با همکاران ما در ثبت شرکت فکر برتر تماس حاصل نمایید. همکاران ما در این مرکز، با سال ها تجربه درخشان ، آماده ی خدمت رسانی به شما عزیزان می باشند.

1. شرایط انتخاب عضو هیات مدیره
طبق ماده 111 قانون اصلاح قانون تجارت افرادی که نمی توانند سمت عضویت در هیات مدیره را بپذیرند عبارتند از :
1- محجورین و کسانی که حکم ورشکستگی آن ها صادر شده است.
2- کسانی که به علت ارتکاب جنایت با یکی از جنحه های ذیل به موجب حکم قطعی از حقوق اجتماعی کلاَ یا بعضاَ محروم شده باشند در مدت محرومیت :
" سرقت – خیانت در امانت – کلاهبرداری – جنحه هایی که به موجب قانون در حکم خیانت در امانت کلاهبرداری شناخته شده است – اختلاس- تدلیس- تصرف غیر قانونی در اموال " .
2. مرجع انتخاب هیات مدیره
1- مجمع عمومی موسس
2- مجمع عمومی عادی
ماده 107 قانون اصلاحیه قانون تجارت علی رغم ظاهر کوتاه آن ، مقررات متعدد و مهمی را در رابطه با هیات مدیره وضع کرده است، که عبارتند از :
الف – لزوم انتخاب اعضای هیات مدیره از بین صاحبان سهام همان شرکت.
ب- قابلیت عزل اعضای هیات مدیره ، به عبارت دیگر، اساسنامه شرکت ها و یا تصمیمات مجمع عمومی شرکت ها نمی تواند اعضای هیات مدیره را غیرقابل عزل نماید.
ج- تعیین نصاب حداقل پنج نفر برای اعتبار هیات مدیره شرکت های سهامی عام . به عبارت دیگر ، قانون تجارت نصابی برای شرکت های سهامی خاص تعیین نکرده است.
طبق قانون تجارت ، اعضای هیات مدیره شرکت های سهامی که بعضاَ در این قانون از آن ها با عنوان ( مدیران شرکت ) نامبرده شده است ، در آغاز فعالیت شرکت توسط مجمع عمومی موسس و در مراحل بعدی توسط مجمع عمومی عادی انتخاب می شوند.
دوره خدمت اعضای هیات مدیره در اساسنامه شرکت تعیین می شود، لیکن طبق قانون این مدت نباید بیشتر از دو سال باشد. لیکن انتخاب مجدد اعضای هیات مدیره بعد از اتمام این دوره دو ساله بلامانع است.
همچنین به موجب ماده 211 اصلاحیه قانون تجارت ، " به محض انتصاب مدیران تصفیه برای شرکت ، دوره خدمت اعضای هیات مدیره خاتمه خواهد یافت ".
در مورد نحوه تعیین مدیر عامل و رئیس هیئت مدیره از اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه قضائیه استعلام گردیده که سوال و پاسخ به شرح ذیل می باشد :
سوال – آیا ذکر این ماده در اساسنامه شرکت که تعیین مدیر عامل و رئیس هیئت مدیره از اختیارات مجمع عمومی خارج و در اختیار رئیس مجمع عمومی باشد منطبق با قانون تجارت است یا خیر؟
نظریه شماره  292/7- 25/1/1376
نظریه اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه قضائیه
تعیین هیئت مدیره از صلاحیت های مجمع عمومی عادی است و مطابق مادتین 119 و 124 قانون تجارت مصوب سال 1374 هیات مدیره در اولین جلسه خود از بین اعضاء هیات ، رئیس، نائب رئیس و مدیر عامل را باید انتخاب کند، قسمت اخیر ماده 119 این قانون صراحت دارد که هر ترتیبی خلاف این ماده در اساسنامه مقرر شود کان لم یکن است.
3. اختیارات هیات مدیره
مهم ترین موضوع بعد از انتخاب هیات مدیره هر شرکت، حدود اختیارات آن است. ماده 118 اصلاحیه قانون تجارت ، برای رفع مشکلات ناشی از این موضوع بحث انگیز به صورت صریح و روشن مقرر می دارد :
" جز درباره موضوعاتی که موجب مقررات این قانون اخذ تصمیم و اقدام درباره آن ها در صلاحیت خاص مجامع عمومی است ، مدیران شرکت ، دارای کلیه اختیارات لازم برای اداره امور شرکت می باشند، مشروط به آنکه تصمیمات و اقدامات آن ها در حدود موضوع شرکت باشد. "
محدود کردن اختیارات مدیران در اساسنامه یا به موجب تصمیمات مجامع عمومی فقط از لحاظ روابط بین مدیران و صاحبان سهام معتبر بوده و در مقابل اشخاص ثالث باطل و کان لم یکن است."
این ماده برای حفظ نظم و امنیت در نظام تجاری کشور، قاعده حقوقی جالبی را وضع کرده است. به این ترتیب که مسئولیت هیات مدیره را در دو حالت متصور شده است :
اول – رابطه هیات مدیره شرکت با اشخاص خارج از شرکت که در این حالت مسئولیت و اختیارات هیات مدیره به صورت عام در نظر گرفته شده است. مگر در موارد بسیار مهمی که در قانون تجارت این مسئولیت ها و اختیارات به مجامع عمومی تفویض شده است. لذا این مسئولیت و اختیارات به راحتی برای کلیه اشخاص ذی نفع قابل تشخیص است، و نوعی وحدت رویه در نظام حقوقی تجارت کشور در این رابطه وجود دارد.
دوم- رابطه بین هیات مدیره و صاحبان شرکت است که این یک رابطه داخلی بوده و حدود مسئولیت ها و اختیارات هیات مدیره را اساسنامه شرکت و یا مصوبات مجامع عمومی آن تعیین خواهد کرد.
لذا، چنانچه هیات مدیره یک شرکت سهامی برخلاف اساسنامه و یا تصمیمات مجامع عمومی شرکت، قراردادی را منعقد سازد قرارداد مزبور از لحاظ رابطه خارجی شرکت برای طرف قرارداد معتبر خواهد بود، ولی از لحاظ رابطه داخلی هیات مدیره در مقابل صاحبان سهام مسئول خواهد بود.
در تاکید بر اصل صحت اقدامات هیات مدیره در قبال اشخاص ثالث، ماده 135 اصلاحیه قانون تجارت مقر می دارد :
" کلیه اعمال و اقدامات مدیران و مدیران عامل شرکت در مقابل اشخاص ثالث نافذ و معتبر است، و نمی توان به عذر عدم اجرای تشریفات مربوط به طرز انتخاب آن ها اعمال و اقدامات آنان را غیر معتبر دانست. "
در مقابل اصل صحت اقدامات حقوقی و معاملات شرکت توسط هیات مدیره و مدیر عامل، یک استثنای کلی در قانون تجارت پیش بینی شده است.
مواد 129 لغایت 133 اصلاحیه قانون تجارت، به منظور حفظ حقوق کلیه صاحبان شرکت در مقابل هر گونه تبانی احتمالی، و به عنوان یک اقدام پیشگیری کننده ، معاملات اعضای هیات مدیره و مدیر عامل به عنوان طرف قرارداد با شرکت ( به طور مستقیم و یا حتی غیر مستقیم) را منوط به اطلاع به بازرس شرکت و تصویب در مجمع عمومی شرکت کرده است.
اگر چه عبارت ( غیرمستقیم) در قانون تجارت تعریف نشده است، و تشخیص آن به دادگاه محول شده است، لیکن به نظر می رسد منظور از این عبارت معاملات اعضای هیات مدیره و مدیر عامل، به نام بستگان درجه اول و یا به نام شرکتی که سهامدار عمده آن محسوب می شوند باشد.
در ماده 133 اصلاحیه قانون تجارت ، قاعده مهم منع رقابت با شرکت توسط اعضای هیات مدیره و مدیر عامل پیش بینی شده است.
در این ماده ، فعالیت اعضای هیات مدیره و مدیر عامل در فعالیت های تجاری مشابه با فعالیت شرکت ممنوع اعلام گردیده است.
قانون تجارت به عنوان ضمانت اجرایی این ماده دو شیوه حقوقی و جزایی پیش بینی کرده است، از جنبه حقوقی، در همان ماده چنانچه اشخاص مزبور از مقررات این ماده تخلف کنند، مسئول جبران ضرر وارده به شرکت اعم از خسارت مستقیم و یا عدم النفع خواهند بود.
از جنبه جزایی نیز، ماده 257 اصلاحیه قانون تجارت، مجازات حبس از یک سال تا سه سال را برای نامبردگان در صورت ارتکاب جرایم ذیل پیش بینی کرده است.
الف – رییس اعضای هیات مدیره و مدیر عامل شرکت که اموال یا اعتبارات شرکت را برخلاف منافع شرکت برای مقاصد شخصی یا برای شرکت یا موسسه دیگری که خود به طور مستقیم یا غیر مستقیم در آن ذی نفع باشند، مورد استفاده قرار دهند.
ب- رییس و اعضای هیات مدیره و مدیرعامل شرکت که با سوء نیت از اختیارات خود برخلاف منافع شرکت برای مقاصد شخصی یا به خاطر شرکت یا موسسه دیگری که خود به طور مستقیم یا غیرمستقیم در آن ذی نفع می باشند، استفاده کنند.
4. مسئولیت های هیات مدیره
قانون تجارت در مقابل اختیارات گسترده ای که به هیات مدیره تفویض کرده است، مسئولیت های مهمی نیز برای اداره شرکت برای آن ها در نظر گرفته است، که به برخی از آن ها اشاره می شود.
طبق ماده 137 اصلاحیه قانون تجارت هیات مدیره باید حداقل هر شش ماه یک بار خلاصه صورت دارایی و قروض شرکت را تنظیم و به بازرس شرکت تسلیم نماید. همچنین طبق ماده 137 اصلاحیه قانون تجارت، هیات مدیره باید بعد از انقضای سال مالی شرکت، مجمع عمومی سالیانه شرکت را برای تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان دعوت کند.
در ماده 257 اصلاحیه قانون تجارت، ضمانت اجرایی جزایی حبس از یک سال تا سه سال برای ارتکاب جرایم ذیل پیش بینی شده است:
الف- رئیس و اعضای هیات مدیره و مدیر عامل شرکت که بدون صورت دارایی و ترازنامه یا به استناد صورت دارایی و ترازنامه مزور منافع موهومی را بین صاحبان سهام تقسیم کرده باشند.
ب- رییس یا اعضای هیات مدیره و مدیر عامل شرکت که ترازنامه غیرواقع به منظور پنهان داشتن وضعیت واقعی شرکت به صاحبان سهام ارائه یا منتشر کرده باشند.
همچنین طبق ماده 140 اصلاحیه قانون تجارت، هیات مدیره مکلف است هر سال یک بیستم از سود خالص شرکت را به عنوان اندوخته قانونی موضوع نماید.
مادامی که اندوخته قانونی شرکت به یک دهم سرمایه شرکت نرسیده باشد، این تخصص الزامی است و بعدی از رسیدن به این نصاب اختیاری خواهد بود.
از دیگر وظایف مهم هیات مدیره، دعوت فوری مجمع عمومی فوق العاده در صورت ورود زیان حداقل معادل نصف سرمایه شرکت است. طبق ماده 141 اصلاحیه قانون تجارت مجمع عمومی مزبور در مورد انحلال یا کاهش سرمایه شرکت تصمیم خواهد گرفت.
ماده مزبور به عنوان ضمانت اجرایی انجام این تکلیف توسط هیات مدیره ، به هر ذی نفعی حق داده است که در صورت عدم انجام این تکلیف توسط هیات مدیره، راساَ تقاضای انحلال شرکت را از دادگاه به عمل آورد.
مطالبه بخش پرداخت نشده از مبلغ اسمی سهام شرکت در مهلت مقرر در قانون تجارت از دیگر وظایف هیات مدیره است.
طبق ماده 246 اصلاحیه قانون تجارت، چنانچه هیات مدیره این وظیفه را انجام ندهد و دو ماه قبل از پایان مهلت مزبور مجمع عمومی فوق العاده شرکت را برای تقلیل سرمایه شرکت دعوت نکند، به مجازات حبس دو ماه تا شش ماه یا به جزای نقدی از سی هزار ریال تا سیصد هزار ریال یا به هر دو محکوم خواهند شد.
نقش بازرسان در اداره سالم شرکت بسیار حیاتی است. به همین منظور قانون تجارت ضمانت اجراهای قوی برای حضور و نظارت بازرسان پیش بینی کرده است. در همین راستا، هیات مدیره شرکت نقش موثری برای این حضور و نظارت موثر بازرسان به عهده دارد.
به همین منظور، ماده 259 اصلاحیه قانون تجارت مجازات حبس دو ماه تا شش ماه یا جزای نقدی بیست هزار ریال تا دویست هزار ریال یا هر دو مجازات را برای اعضای هیات مدیره ای که عامداَ مجمع عمومی صاحبان سهام را برای انتخاب بازرسان شرکت دعوت نکند و یا بازرسان شرکت را به مجامع عمومی صاحبان سهام دعوت نکنند، پیش بینی کرده است.
ماده 260 اصلاحیه قانون تجارت، به طور عام وظایف و مسئولیت های هیات مدیره در قبال بازرسان شرکت را به شرح ذیل بیان داشته است :
" رئیس و اعضای هیات مدیره و مدیر عامل که عامداَ مانع یا مخل انجام وظایف بازرسان شرکت بشوند یا اسناد و مدارکی که برای انجام وظایف آن ها لازم است در اختیار بازرسان قرار ندهند، به حبس تادیبی از سه ماه تا دو سال یا به جزای نقدی از بیست هزار ریال تا دویست هزار ریال یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد".
به غیر از مسئولیت های فوق، اصلاحیه قانون تجارت موارد دیگری از مسئولیت های هیات مدیره که واجد مسئولیت کیفری نیز می باشد، ماده 261 اصلاحیه قانون تجارت نیز برای اعضای هیات مدیره یا مدیر عامل هر شرکت سهامی که قبل از به ثبت رسیدن افزایش سرمایه یا در صورتی که ثبت افزایش سرمایه مزورانه یا بدون رعایت تشریفات لازم صورت گرفته باشد، سهام یا قطعات سهام جدید صادر و منتشر کند به جزای نقدی از ده هزار تا یکصد هزار ریال مجاز است تعیین کرده است. و در صورتی که قبل از پرداخت کل مبلغ اسمی سهام سابق مبادرت به صدور و انتشار سهام جدید یا قطعات سهام جدید بنماید حبس از دو ماه تا شش ماه و جزای نقدی از بیست هزار تا دویست هزار ریال مجازات در نظر گرفته است. مواد 262، 263، 264،265 اصلاحیه قانون تجارت مجازات هایی برای اقدامات مشابه توسط هیات مدیره پیش بینی شده است.
صرف نظر از موارد متعددی که در قانون تجارت به عنوان مسئولیت های هیات مدیره بین شده است، رعایت دو قاعده مهم کلی که بیانگر حدود مسئولیت های هیات مدیره، کلیه سهامداران و کلیه اشخاص ذی نفع خارج از شرکت ضروری است.
ماده 142 اصلاحیه قانون تجارت در بیان مسئولیت کلی هیات مدیره مقرر می دارد :
" مدیران و مدیر عامل شرکت در مقابل شرکت و اشخاص ثالث نسبت به تخلف از مقررات قانون یا اساسنامه شرکت و یا مصوبات مجمع عمومی بر حسب مورد منفرداَ یا مشترکاَ مسئول می باشند و دادگاه حدود مسئولیت هر یک را برای جبران خسارت تعین خواهد نمود".
لذا مسئولیت هیات مدیره و مدیرعامل به رعایت مقررات ذیل می باشد :
الف- قوانین ذیربط
ب- اساسنامه شرکت
ج- مصوبات مجمع عمومی
مسئولیت های فوق به دو صورت ذیل خواهد بود:
الف- منفرداَ
ب- مشترکاَ
5- حق الزحمه هیات مدیره
در شرکت های سهامی دو نوع عضویت در هیات مدیره وجود دارد : عضو موظف و عضو غیرموظف.
عضو موظف، فردی است که ضمن عضویت در هیات مدیره، در همان شرکت یک سمت رسمی را به طور تمام وقت در تصدی داشته باشد. از جمله مدیر عامل، مدیر مالی، مدیر امور حقوقی و قراردادها و غیره.
غالباَ در مورد این افراد از عناوینی همچون ( مدیر عامل و عضو هیات مدیره) ، ( مدیر مالی و عضو هیات مدیره ) و غیره در مکاتبات رسمی استفاده می شود.
این گونه افراد در واقع مستخدم شرکت بوده و طبق قرارداد همکاری تمام وقت حقوق و مزایا دریافت می دارند.
ب- عضو غیر موظف
اعضایی که فقط در هیات مدیره شرکت حضور داشته و صرفاَ در جلسات آن شرکت می کنند، عضو غیرموظف نامیده می شوند.
در مورد این افراد طبق ماده 134 اصلاحیه قانون تجارت، صرفاَ باید متناسب با میزان جلساتی از هیات مدیره که در آن شرکت می کنند، حق الزحمه پرداخت شود. این مبلغ را مجمع عمومی به طور ثابت برای کلیه اعضاء غیرموظف بطور یکسان تعیین و چک پرداخت خواهد کرد.
در ماده 134 اصلاحیه قانون تجارت تاکید گردیده : " اعضاء غیرموظف هیات مدیره حق ندارند به جز آنچه در این ماده پیش بینی شده است در قبال سمت مدیریت خود به طور مستمر و یا غیر مستمر بابت حقوق یا پاداش یا حق الزحمه وجهی از شرکت دریافت کنند."
6- پاداش هیات مدیره
قانون تجارت با توجه به مسئولیت هایی که اعضاء هیات مدیره به عهده دارند و به منظور ایجاد انگیزه در توسعه فعالیت های سود ده شرکت، به غیر از حق الزحمه هایی که برای اعضای موظف و غیرموظف پیش بینی کرده، پاداش سالیانه ای نیز برای آن ها در نظر گرفته است.
طبق ماده 134 اصلاحیه قانون تجارت : " همچنین در صورتی که در اساسنامه پیش بینی شده باشد مجمع عمومی می تواند تصویب کند که نسبت معینی از سود خالص سالانه شرکت به عنوان پاداش به اعضاء هیات مدیره تخصیص داده شود . "
از این حکم قانون چند موضوع استنباط می گردد:
الف- پرداخت پاداش به هیات مدیره باید در اساسنامه شرکت پیش بینی شده باشد.
ب- به فرض پیش بینی در اساسنامه، پرداخت آن اختیاری است و مجمع می تواند این مبلغ را پرداخت کند و الزامی ندارد.
ج- پاداش هیات مدیره به کلیه اعضاء اعم از موظف یا غیرموظف تعلق می گیرد.
قانون تجارت میزان پاداش های هیات مدیره را به تشخیص مجمع عمومی قرار داده است ولی سقفی برای این گونه پاداش در نظر نگرفته است.
طبق ماده 241 اصلاحیه قانون تجارت این سقف عبارت است از :
الف- شرکت های سهامی عام : 5 درصد از سود خالص همان سال مالی
ب- شرکت های سهامی خاص: 10 درصد از سود خالص همان سال مالی

در قانون تجارت ایران شرایط خاصی برای تاجر بودن و اشتغال به تجارت پیش بینی نشده است ولی به ملاحظات ذیل باید در این مورد توجه کرد.
1. با توجه به اینکه تجارت نیازمند یک سلسله عملیات حقوقی ، اخذکارت بازرگانی  تعهدات و قراردادهاست طبیعتاَ تاجر باید طبق مقررات قانون مدنی دارای اهلیت باشد.
2. اشتغال به بعضی از رشته های مخصوص تجارت مثل داروسازی ، مستلزم داشتن پروانه مخصوص است.
3. تاجر دارای یک سلسله تکالیف خاصی است که از جمله آن ها داشتن دفاتر تجاری و ثبت نام در دفتر ثبت تجاری است. این دو تکلیف در قانون تجارت ایران پیش بینی شده است.
در ذیل راجع به ثبت نام در دفتر ثبت تجاری و اهمیت آن سخن خواهیم گفت. لطفاَ ما را تا انتهای این مقاله همراهی بفرمایید. خاطر نشان می شویم در صورت مواجه شدن با هر گونه سوال و یا ابهامی در این رابطه می توانید با همکاران ما در ثبت شرکت فکر برتر تماس حاصل فرمایید. متخصصان ما در این مرکز، از طریق مشاوره ی تلفنی رایگان شما را راهنمایی خواهند کرد.

• ثبت نام در دفتر ثبت تجاری

مطابق ماده 16 قانون تجارت و ماده 1 آیین نامه دفتر ثبت تجاری، هر کس در ایران به شغل تجارت اشتغال ورزد باید نامش را در محلی که مشغول فعالیت است به ثبت برساند . عمل ثبت تجاری در یکی از ادارات، دوایر یا شعب سازمان ثبت اسناد و املاک کشور صورت می گیرد در هر محلی که این ادارات موجود نباشد به صورت موقت در دفاتر اسناد رسمی مبادرت به ثبت می نمایند ( مواد 16 تا 19 ق. ت) به استناد نظامنامه راجع به مواد فصل دوم و باب سوم قانون تجارت کلیه تجار مکلفند شماره ثبت تجارتخانه خود را بر روی همه اوراق و اسناد منتشر درج کنند. همینطور باید کلیه تغییرات مندرج در تجارتخانه از جمله تصفیه ، حجر ، ممنوعیت معاملاتی و ... در دفتر ثبت تجاری ثبت گردد.
دفتر ثبت تجاری در بسیاری از کشورها وجود دارد و اهمیت آن به قرار ذیل است :
الف ) دلالت تاجر بودن
در کشورهایی که دلیل تاجر بودن شخصی است نه موضوعی، ثبت در دفاتر ثبت تجاری بهترین وسیله برای اثبات تاجر بودن است و بنابراین ثبت نام شخص در دفتر ثبت تجاری او را مشمول مقررات مربوط به تجار خواهد کرد.
ب) اطلاع از تعداد و نوع فعالیت تجار
اطلاع از تعداد و نوع فعالیت و رشته تجاری تجار از مسائلی است که مسئولین هر کشوری از نظر برنامه ریزی ها و توسعه اقتصادی باید آمار دقیق آن را بدانند و در درجه اول از روی دفتر ثبت تجاری است که می توان به این اطلاعات دسترسی پیدا کرد.
ج) اطلاع تجار از وضع یکدیگر
تجار برای معامله با یکدیگر، از نظر میزان سرمایه ، نوع تجارت و حدود اختیارات مسئولین تجاری با خبر باشند و بهترین وسیله همین دفتر ثبت تجاری است که نام تاجر و خلاصه وضعیت او در آن ثبت است و هر کس می تواند با مراجعه به دفتر ثبت تجاری از وضع تجار باخبر شود.
د) روشن کردن وضعیت مالیاتی
طبق ماده 184 قانون مالیات های مستقیم مصوب 3/ 12/ 1366 " ادارات ثبت مکلف اند در آخر ماه فهرست کامل شرکت ها و موسساتی را که در طول ماه به ثبت می رسند و تغییرات حاصله در مورد شرکت ها و موسسات موجود و نیز نام اشخاص حقیقی یا حقوقی را که دفتر قانونی به ثبت رسانده اند با ذکر تعداد دفاتر ثبت شده و شماره های آن به اداره امور اقتصادی و دارایی محل اقامت موسسه ارسال دارند." بنابراین از نظر مسائل مالیاتی نیز ثبت نام در دفاتر ثبت تجاری دارای اهمیت است.
ه) اعطای بعضی امتیازات
اعطای بعضی امتیازات به تجار از جمله اعطای کارت بازرگانی به آنان منوط به ثبت نام در دفتر ثبت تجاری است.

در مطالب گذشته مکرراً از اظهارنامه و اساسنامه شرکت ها نام برده شد که اکنون لازم است با آن ها بیشتر آشنا شویم.  ثبت شرکتها چنانچه گفتیم، ازجمله مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت های سهامی خاص، دو برگ اظهارنامه شرکت سهامی و دو جلد اساسنامه شرکت سهامی و از جمله مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت های سهامی عام، دو نسخه طرح اساسنامه با رعایت ماده 8 لایحه اصلاحی قانون تجارت که به امضاء موسسین رسیده باشد و دو نسخه اظهارنامه می باشد.

 اساسنامه: اساسنامه شرکت اساس تشکیلات و طرز اداره و عمل شرکت را معین می کند. اساسنامه شرکت سهامی را نمی توان بر اساس قرارداد تشریح نمود زیرا در قرارداد رضایت کلیه طرفین قرارداد برای تصویب یا تغییر آن لازم است در صورتیکه قانون تجارت تصویب اساسنامه را به اکثریت تجویز می کند. بنابراین مقررات مربوط به عقد و قرارداد در مورد شرکت های سهامی صادق نیست و شرکت را باید سازمان حقوقی مستقلی دانست که قانون برای آن مقرراتی وضع کرده است. بنابراین عملاَ اساسنامه از اهمیت فوق العاده ای برخوردار می باشد.

ولی این بدان معنا نیست که اساسنامه غیر قابل تغییر است بلکه در مواقع ضروری و بنا به تشخیص مجمع عمومی فوق العاده هر یک از موارد آن را به شرطی که مغایرت با مفاد قانون تجارت پیدا نکند می توان تغییر داد و قبلاَ گفته شد که اساسنامه باید مطابق ماده 8 لایحه اصلاحی قانون تجارت تهیه و تنظیم شود.

کلیات اساسنامه شرکت های سهامی خاص:

موضوع،مدت و مرکز اصلی شرکت

ماده 1-نام شرکت:نام شرکت عبارت است از.............(شرکت سهامی خاص)

ماده 2-موضوع شرکت:عبارت است از...................

ماده 3-مدت شرکت:از تاریخ ثبت شرکت به مدت......................خواهد بود.

ماده 4-مرکز اصلی شرکت و شعب آن مرکز اصلی شرکت......................

تبصره 1-مجمع عمومی فوق العاده می تواند نسبت به انتقال مرکز اصلی شرکت اقدام یا به هیات مدیره در خصوص تغییر مرکز شرکت تفویض اختیار نماید.

تبصره 2-هیات مدیره می تواند در صورت لزوم شعب یا نمایندگی هایی در داخل یا خارج از کشور دایر نسبت به انحلال آن ها اقدام نماید.

کلیات اساسنامه شرکت های سهامی عام:

ماده 1-تشکیل شرکت: بین دارندگان سهامی که طبق مقررات اساسنامه حاضر بوجود آمده یا بعداً بوجود آید با رعایت قوانین جاریه و مقررات اساسنامه حاضر شرکتی به نام (شرکت سهامی عام) که در موارد بعدی بطور اختصار شرکت نامیده می شود تشکیل می گردد.

ماده 2-نام شرکت:نام شرکت عبارت است از..........................شرکت سهامی عام

ماده 3-موضوع شرکت............................................................................

*سرمایه گذاری و مشارکت در سایر شرکت ها از طریق تعهد سهام شرکت های جدید و تعهد سهام شرکت های موجود.

*اخذ نمایندگی ایجاد شعبه و اعطای نمایندگی در داخل و خارج از کشور

ماده 4-مدت شرکت:شرکت برای مدت نامحدود تشکیل شده است.

ماده 5-مرکز اصلی شرکت و شعب آن: مرکز اصلی شرکت در ............................می باشد تعیین و تغییر نشانی مرکز اصلی شرکت در صورت لزوم بنا به تصویب هیات مدیره صورت خواهد گرفت.

اظهارنامه شرکت سهامی: اظهارنامه در واقع سند ثبت شرکت سهامی عام و خاص است که مفاد آن بایستی از سوی موسسان بر اساس ماده 7 لایحه اصلاحی قانون تجارت تنظیم شود. اظهارنامه توسط موسسین باید از باجه فروش اوراق بهادار واحدهای ثبتی تهیه گردد که در دو نسخه تنظیم می شود و بعد از ثبت، متصدی ثبت شرکت ها (متصدی اقدام) نسخه ثانی آن را با قید تاریخ و نمره ثبت شرکت امضاء و به مهر اداره ثبت شرکت ها (یا واحد ثبتی) ممهور کند و به متقاضی تسلیم نماید.

کلیات اظهارنامه ثبت شرکت های سهامی خاص:

1-نام شرکت................................................................

2-موضوع شرکت........................................................

3-مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک و تعداد سهام بانام و بی نام و مبلغ اسمی آن ها 

4-میزان سهام و تعهد هر یک از موسسین و مبلغی که پرداخت کرده اند با تعیین شماره حساب و نام بانکی که وجوه پرداختی در آن واریز شده است در مورد آورده غیر نقدی یعنی اوصاف و مشخصات و ارزش آن به نحوی که بتوان از کم و کیفیت آورده غیر نقدی اطلاع حاصل نمود.

5-مرکز اصلی شرکت....................................کد پستی......................

6-نشانی کامل شعب و کد پستی شرکت و نام مدیران آن..........................

7-مدت شرکت از تاریخ ثبت به مدت............................

8-مدیران شرکت و اشخاصی که حق امضا دارند..........

9-کلیه اوراق و اسناد بهادار و تعهد آور شرکت به امضای....................همراه با مهر شرکت و اوراق عادی و اداری به امضای...................همراه با مهر شرکت معتبر می باشد.

10-نام مدیر عامل، شماره ملی و حدود اختیارات آن در شرکت

11-بازرسان اصلی و علی البدل شرکت

12-اساسنامه شرکت مشتمل بر........ماده و ........تبصره می باشد که در جلسه مورخ ...........موسسین شرکت به تاریخ ...............تصویب رسیده است.

13-نام روزنامه های کثیرالانتشار شرکت جهت درج آگهی...............................

14-هویت کامل و اقامتگاه موسسین و تعداد سهام بانام و بی نام و سهام ممتاز و محل امضاء موسسین

کلیات اظهارنامه ثبت شرکت های سهامی عام:

1-نام شرکت.................................تاریخ تنظیم اظهارنامه..................................

2-موضوع شرکت........................................................................................

3-مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک و تعداد سهام بانام و بی نام و مبلغ اسمی آن ها 

4-میزان سهام و تعهد هر یک از موسسین و مبلغی که پرداخت کرده اند با تعیین شماره حساب و نام بانکی که وجوه پرداختی در آن واریز شده است در مورد آورده غیر نقدی یعنی اوصاف و مشخصات و ارزش آن به نحوی که بتوان از کم و کیفیت آورده غیر نقدی اطلاع حاصل نمود.

5-مرکز اصلی شرکت....................................کد پستی..........................

6-نشانی کامل شعب و کد پستی شرکت و نام مدیران آن..............................

7-مدت شرکت از تاریخ ثبت به مدت....................

8-هویت کامل و اقامتگاه موسسین و تعداد سهام با نام و بی نام و سهام ممتاز و میزان  تعهد هر یک از موسسین و محل امضاء موسسین

یادآوری می گردد کلیه مدارکی که از بدو تاسیس و ثبت شرکت و انجام تغییرات بعدی شرکت به مرجع ثبت شرکت ها تحویل داده می شود اولاَ باید در دو نسخه تنظیم شده باشند. ثانیاً پس از ثبت شرکت یا ثبت تغییرات شرکت نسخه ای از آن ها ممهور به مهر مرجع ثبت شرکت ها شده و به متقاضی تسلیم شود. بدیهی است که متقاضی باید آن ها را در پرونده ثبتی تشکیل شده در محل شرکت نگاهداری نموده و در صورت نیاز به ارائه به سایر ادارات یا بانک ها تصویر مصدق آن ها را ارائه نماید و اصل مدار ک یادشده مختص خود شرکت می باشد.

اگر می خواهید یک شرکت ثبت کنید، لطفاَ به کارشناسان ما در موسسه ثبت شرکت فکر برتر مراجعه نمایید تا در کوتاه ترین زمان ثبت گردد.

- الف-انحلال شرکت سهامی:
شرکت سهامی ممکن است بنا به علل زیر منحل شود:
-از بین رفتن حداقل نصف سرمایه شرکت بر اثر زیان های وارده به شرکت(ماده 141 ل.ا.ق.ت)

- اخذکارت بازرگانی 

-از بین رفتن موضوع شرکت یا غیرممکن شدن انجام موضوع شرکت(بند 1 از ماده 199 ل.ا.ق.ت)
-در صورت انقضای مدت شرکت (بند 2 ماده 199 ل.ا.ق.ت)
-تقلیل سرمایه شرکت به کمتر از حداقل قانونی (حداقل سرمایه شرکت سهامی عام 5/000/000 ریال و حداقل سرمایه شرکت سهامی خاص 1/000/000 ریال می باشد)
-در صورت ورشکستگی شرکت
-در صورت تصمیم مجمع عمومی فوق العاده مبنی بر انحلال شرکت
-انحلال شرکت به حکم دادگاه.موارد مندرج در ماده 201 (ل.ا.ق.ت)،ناظر به انحلال شرکت از طریق دادگاه با درخواست ذی نفع می باشد.

به تجویز مواد 106،209 و 210 (ل.ا.ق.ت) یک نسخه از صورت جلسه مجمع عمومی فوق العاده در مورد انحلال شرکت سهامی و نحوه تصفیه آن باید به مرجع ثبت شرکت ها ارسال شود تا پس از ثبت برای اطلاع مردم در روزنامه رسمی و روزنامه کثیرالانتشار که اطلاعیه ها و آگهی های مربوط به شرکت در آن درج می گردد، آگهی شود و تا زمانی که انحلال به ثبت نرسیده و آگهی انحلال منتشر نشده باشد، انحلال شرکت نسبت به اشخاص ثالث بلااثر خواهد بود.

- ب-تصفیه شرکت سهامی:
تصفیه شرکت سهامی مشتمل بر عملیات ذیل می باشد:
-نقد کردن دارایی شرکت منحله
-وصول مطالبات شرکت منحله
-پرداخت دیون شرکت منحله
-تقسیم باقیمانده دارایی شرکت بین سهامداران

اول- انتخاب و عزل مدیر یا مدیران تصفیه:

تصفیه امور شرکت سهامی با مدیران شرکت است مگر اینکه اساسنامه شرکت یا مجمع عمومی فوق العاده که رای به انحلال شرکت می دهد، ترتیب دیگری مقرر داشته باشد(ماده 204 ل.ا.ق.ت)

پس در درجه اول مدیران شرکت برای انجام امور تصفیه انتخاب می شوند، از طرف دیگر شرکت می تواند مدیر یا مدیران تصفیه غیر از مدیران شرکت انتخاب نماید. با این کار،دیگر وظایف مدیران شرکت و سایر نمایندگان، خاتمه می یابد.

چنانچه به هر علت مدیر تصفیه تعیین نشده باشد و یا تعیین شده ولی به وظایف خود عمل ننماید، هر ذی نفع می تواند تعیین مدیر تصفیه را از دادگاه ذیصلاح درخواست نماید.

مدت ماموریت مدیر یا مدیران تصفیه حداکثر 2 سال است. تمدید این مدت با ذکر علل و جهات از طرف مدیر تصفیه به مجمع عمومی سهامداران بلامانع است.

اگر مدیر تصفیه قصد استعفا داشته باشد باید مراتب را به مجمع عمومی عادی سهامداران شرکت اعلام نماید و نیز در صورت فوت یا حجر یا ورشکستگی مدیر تصفیه، هر گاه مدیران تصفیه متعدد باشند و مدیر تصفیه متوفی یا محجور یا ورشکسته توسط مجمع عمومی شرکت انتخاب شده باشد، مدیر یا مدیران تصفیه باقیمانده باید مجمع عمومی عادی شرکت را برای انتخاب جانشین دعوت کند ولی اگر مدیر تصفیه فرد واحدی باشد در صورت فوت یا حجر یا ورشکستگی او اگر مدیر تصفیه توسط مجمع عمومی شرکت انتخاب شده باشد، هر ذی نفع می تواند از مرجع ثبت شرکت ها بخواهد که مجمع عمومی عادی سهامداران را برای تعیین جانشین مدیر تصفیه مذکور دعوت کند.

برای دوره تصفیه ممکن است به موجب اساسنامه یا به تصمیم مجمع عمومی صاحبان سهام ،یک یا چند ناظر تعیین شود تا به عملیات مدیران تصفیه رسیدگی کرده، گزارش خود را به مجمع عمومی عادی سهامداران تقدیم کنند.

دوم-اختیارات مدیر یا مدیران تصفیه:

مدیران تصفیه نماینده شرکت در حال تصفیه محسوب شده و دارای کلیه اختیارات لازم جهت امر تصفیه حتی از طریق اقامه دعوی و ارجاع به داوری و حق سازش می باشند و حق دارند و می توانند برای طرح دعاوی و دفاع از آن ها وکیل تعیین کنند (ماده 212 ل.ا.ق.ت)؛ ولی مدیر تصفیه نمی تواند دارایی شرکت در حال تصفیه را به خود یا به اقارب خود از طبقه اول و دوم تا درجه چهارم انتقال دهد(ماده 213 ل.ا.ق.ت)

سوم-وظایف مدیران:

1-عملیات تصفیه شرکت منحله
-وصول مطالبات شرکت از بدهکاران اعم از سهامدار یا اشخاص ثالث ولو از طریق اقامه دعوی در مراجع قضایی
-نقد کردن دارایی شرکت،از طریق فروش اموال منقول یا غیر منقول
-پرداخت دیون شرکت با رعایت حقوق صاحبان مطالبات ممتازه
-تقسیم باقیمانده دارایی شرکت بین سهامداران

2-دعوت مجامع عمومی
اول-مقام دعوت کننده مجامع عمومی در دوران تصفیه
دعوت مجامع عمومی اعم از عادی،فوق العاده یا عادی به طور فوق العاده به عهده مدیران تصفیه است.در صورت خودداری مدیر تصفیه از انجام تکلیف،ناظر مکلف است نسبت به دعوت مجمع عمومی اقدام نماید و یا اینکه دادگاه به تقاضای هر ذی نفع حکم به تشکیل مجمع عمومی خواهد داد(ماده 219 ل.ا.ق.ت)
دوم-حق کسب اطلاع سهامداران
سهامداران شرکت حق ندارند مانند زمان قبل از انحلال شرکت از عملیات و حساب ها در مدت تصفیه کسب اطلاع نمایند.(ماده 220 ل.ا.ق.ت)
مدیر یا مدیران تصفیه مکلفند تا زمانی که امر تصفیه شرکت خاتمه نیافته است،همه ساله مجمع عمومی عادی سهامداران را با رعایت شرایط و تشریفاتی که در قانون و اساسنامه پیش بینی شده است دعوت و صورت دارایی منقول و غیرمنقول و ترازنامه و حساب سود و زیان عملیات خود را به مجمع عمومی سالیانه تسلیم و گزارشی از اعمالی که تا زمان تشکیل مجمع مزبور انجام داده اند به مجمع عمومی عادی تقدیم نمایند.

3-الزامات رعایت تشریفات قانونی
در طول مدت تصفیه،مقررات راجع به دعوت و تشکیل مجامع عمومی و شرایط حد نصاب و اکثریت مجامع مانند زمان قبل از انحلال شرکت باید رعایت شود و هرگونه دعوتنامه و اطلاعیه ای که مدیران تصفیه برای سهامداران منتشر می کنند باید در روزنامه کثیرالانتشاری که اطلاعیه ها و آگهی های مربوط به شرکت در آن درج می گردد،منتشر شود.در صورت عدم تشکیل مجمع عمومی و یا اینکه مجمع عمومی مزبور تشکیل شود،ولی اتخاذ تصمیم ننمایند،مدیر یا مدیران تصفیه مکلف به انتشار گزارش خود و صورتحساب های مقرر در ماده 217(ل.ا.ق.ت) در روزنامه کثیرالانتشاری که اطلاعیه های مربوط به شرکت در آن درج می گردد،جهت اطلاع عموم صاحبان سهام،می باشند.

4-اعلام ختم تصفیه به مرجع ثبت شرکت ها
مدیر یا مدیران تصفیه باید ظرف یک ماه پس از پایان امر تصفیه شرکت سهامی، مراتب را به مرجع ثبت شرکت ها به منظور حذف نام شرکت از دفتر مرجع مذکور و دفتر ثبت تجارتی اعلام نمایند و نیز جریان امر باید در روزنامه رسمی و روزنامه کثیرالانتشاری که اطلاعیه ها و آگهی های مربوط به شرکت در آن درج می شود، آگهی شود.

پس از پایان تصفیه در صورتی که وجوهی متعلق به بستانکاران و سهامداران شرکت باقی مانده باشد، مدیر تصفیه مکلف است وجوه باقیمانده را در حساب مخصوص نزد یکی از بانک های ایران تودیع و در صورت اسامی بستانکاران و صاحبان سهامی را که مطالبات خود را وصول ننموده اند نیز به بانک مزبور تسلیم و مراتب را طی آگهی در روزنامه رسمی و کثیرالانتشار،به اطلاع اشخاص ذی نفع برسانند تا برای دریافت مطالبات خود به بانک مورد نظر مراجعه کنند.

علامت تجاری، نشانه ای است که برای معرفی کالاها و محصولات صنعتی و یا خدماتی از لحاظ کیفیت و ضمانت مرغوبیت جنس آن ها مورد استفاده قرار می گیرد. اخذکارت بازرگانی  این علائم ممکن است اسامی مرکب شامل نقش، تصویر و کلمه بوده یا به صورت تفننی (فانتزی fantaisie) مانند ادکلن عقرب (scorpion) یا به صورت اسم منطقه و شهر (عسل سبلان اردبیل) و بالاخره به شکل علامت و ترسیمات، برچسب، اتیکت و یا آهنگ مخصوص و غیره باشد.

ماده 1 قانون ثبت علائم تجاری و اختراعات در تعریف علامت تجاری مقرر می دارد:
"علامت تجارتی عبارت از هر قسم علامتی است اعم از نقش-تصویر-رقم-حرف-عبارت-مهر-لفاف و غیر آن که برای امتیاز و تشخیص محصول صنعتی، تجارتی یا فلاحتی اختیار می شود. ممکن است یک علامت تجارتی برای تشخیص امتیاز محصول جماعتی از زارعین یا ارباب صنعت و یا محصول یک شهر و یا یک ناحیه از مملکت اختیار شود".

از ماده فوق مستفاد می شود که نوع علامت جنبه حصری ندارد، بلکه می تواند با توجه به ابتکار افراد به صورت کلمات، حروف، ارقام، تصاویر افراد عادی یا دانشمندان و یا به صورت آهنگ به کار رود و برای شناسایی محصولات واحدهای تولیدی، صنعتی یا خدماتی مانند حمل و نقل زمینی، هوایی یا دریایی استفاده شود.

علامت تجاری موفق نه تنها باید با سایر علائم تجاری تمایز و تفاوت داشته باشد و با نوع و جنس کالا نیز ارتباط تنگاتنگ نشان دهد بلکه باید توام با ابتکار و نوآوری ترسیم و تنظیم گردد. نام تجاری باید در هماهنگی کامل با تمام فعالیتهای بازاریابی شما باشد، ارتباط مستقیم با بازار داشته، دارای ثبات رفتار بوده و نسبت به مشتریان وفادار باشد. نام تجاری دارایی نامشهود شرکت است که باعث افزوده شدن ارزش نهایی محصول می شود، برای سهامداران ایجاد ارزش کرده، باعث افزایش درآمد شرکت می شود. از این رو در این مطلب به خصوصیات علامت تجارتی موفق می پردازیم.

علامت تجارتی باید جدید، ابتکاری و قابل انتقال بوده و گمراه کننده نباشد.

1-جدید بودن علامت تجاری

منظور از جدید بودن علامت تجاری این می باشد که علامت مورد استفاده بر روی محصول که برای ثبت ارائه می شود، از حیث شکلی باید جدید بوده و سابقه ثبت و استعمال توسط دیگران را نداشته باشد. در علائم مرکب ممکن است در اجزاء دو علامت مرکب از یک کلمه مشابه استفاده شده باشد و اجزای دیگر یکسان و مشابه نباشند، به نحوی که جزء مشترک و مشابه دو علامت میان صاحبان آن ها موجبات اختلاف و دعوی را فراهم سازد.
شایان ذکر است، جدید بودن علامت با جدید بودن در مورد اختراعات و ترسیمات و اشکال صنعتی تفاوت دارد.

در مورد اختراعات و ترسیمات و اشکال صنعتی اگر موضوع اختراع یا شکل قبل از ثبت آن ها به صورتی وجود داشته است آن اختراع یا شکل قابل ثبت نیست، در صورتی که علامت صنعی ممکن است به طریقی قبلاَ وجود داشته باشد ولی درباره محصولی که بر روی آن استعمال می شود تازگی داشته باشد. مثلاَ اغلب کلمات ممکن است قبلاَ وجود خارجی داشته باشند و بعداً به عنوان علامت استعمال شوند مانند کلمه ی camel (شتر) که قبل از استعمال به عنوان علامت تجارتی برای سیگار یا مداد وجود خارجی داشته است.

یا اشکال و تصاویری مانند شیر، عقاب و غیره که وجود خارجی دارند ولی به عنوان علامت انتخاب می شوند. بنابراین منظور از جدید بودن علامت آن نیست که علامت مزبور به هیچ صورتی وجود خارجی نداشته باشد (البته علایمی هستند که کاملاَ ابتکاری و اختراعی می باشند) بلکه تازگی باید مربوط به استعمال آن ها در رشته صنعتی مورد نظر باشد و سابقه استعمال از طرف دیگران نیز نداشته باشد.

برای تشخیص محصولات مختلف از یکدیگر قوانین کلیه کشورها محصولات تجاری و صنعتی را به طبقات مختلفی تقسیم کرده اند که صاحب علامت در موقع ثبت علامت تجاری خود طبقه یا طبقات مختلفی تقسیم کرده اند که صاحب علامت در موقع ثبت علامت خود طبقه یا طبقات محصولی را که مورد نظر اوست تعیین می کند و به این ترتیب اشخاص دیگری نمی توانند همان علامت را در آن طبقه یا طبقات به ثبت برسانند و اختیار علامتی که از طرف اشخاص دیگر برای اجناس معین بکار رفته است برای محصولاتی که کاملاَ متفاوت باشند، جایز شمرده می شود.

مثلاَ کلمه  camel از طرف شرکت آلمانی مورد استفاده قرار می گیرد. البته استعمال یک علامت برای دو جنس مختلف در صورتی ممکن است که ایجاد شبهه برای مصرف کننده نسبت به نوع جنس و سازنده آن نکند.استعمال علامت واجد برای اجناس مشابه از طرف دو شخص اصولاً جایز نیست حتی اگر طبقات آن متفاوت باشد. مثلاَ در مورد مواد طبی و آرایشی گرچه طبقات مختلف است، ممکن است استعمال همان علامت موجب اشتباه گردد یا صابون که ممکن است آن را به عنوان صابون طبی جزء طبقه مواد دارویی یا به عنوان صابون آرایشی تحت طبقه مواد آرایشی یا به عنوان ماده پاک کننده تحت طبقه دیگری قلمداد نمود.

به این جهت اگر هم طبقات محصولات متفاوت باشند، علامتی که اختیار می شود نباید موجب گمراه کردن مصرف کنندگان شود. در نتیجه با توجه به جدول طبقه بندی کالا، هر گاه برای نوعی کالای مشخص علامتی از طبقه ای خاص استفاده شود،شخص دیگری که پس از انتخاب علامت مذکور بخواهد برای کالای خود از نوع مشابه از طبقه مزبور و از همان علامت قبلی استفاده کند،با ممنوعیت استفاده و ثبت علامت مواجه خواهد شد.

2-ابتکاری بودن علامت تجاری

صفات مشخصه علامت تجاری دارا بودن اصالت و تازگی است و این دو حاصل نمی شود مگر با ابتکار. اصالت به این معنی است که اختصاصی باشد و علامت استعمال شده از طرف دیگری در کالای مشابه نباشد. تازگی عبارت از اینست که علامت ثبت شده به جهت تغییرات حاصله در آن از علامت سابق کاملاً مشخص و متمایز باشد. اگر علامت ساده باشد و با خود جنس اشتباه شود از محصول عرضه شده در بازار حمایت نمی کند و آثار خوب تجارتی یک علامت ابتکاری را در بر نمی گیرد.

از این نظر، نشانه های زیر را نمی توان برای علامت تجارتی استعمال نمود:

الف)اسامی عام را نمی توان به نام علامت تجارتی انتخاب نمود.زیرا این نوع کلمات جنبه عمومی داشته و مختص نوع بخصوصی از کالا نمی تواند باشد.مثلاَ کلمه قند را نمی توان برای محصول قند انتخاب نمود یا اینکه شکل ماهی را بدون آنکه حالت مخصوصی داشته باشد نمی توان برای کنسرو ماهی انتخاب نمود.

ب)اوصاف اجناس نمی توانند به عنوان علامت تجارتی انتخاب شوند،مانند باقلوای شیرین،ولی در انتخاب علامت تجارتی اغلب سعی می شود که علامت با کالایی که بر روی آن استعمال می شود رابطه ای داشته باشد مانند پنبه ترموژن که به معنی گرم کننده است یا علامت ملود یا برای انتشارات موسیقی یا علامت v برای ترکیبات ویتامین دار.موضوع اینکه علامت تا چه اندازه ابتکاری است و جنبه تشخیص و تمایز دارد بسته به نظر قاضی است مثلاَ در مورد انتخاب اسم عام کالا به زبان های بیگانه مانند کلمه"تی" برای چای باید دید نام مزبور تا چه حد در کشور معروفیت دارد تا بتوان آن را برای علامت انتخاب نمود.

ج)نشانی های ساده مانند خط مستقیم و اشکال هندسی یا رنگ های عادی نباید به عنوان علامت اختیار شوند مگر آنکه از ترکیب آن ها تصویر ابتکاری پیدا شود.
انتخاب ارقام برای علامت تجارتی اگر حاکی از کیفیت جنس نباشد،اصولاَ اشکالی ندارد. مثلاَ انتخاب 222 برای نوعی از پارچه یا ارقام 4711 برای ادوکلن، ولی انتخاب ارقام 30 یا 40 یا 50 برای روغن موتور چون شاید به نظر مشتری حاکی از کیفیت جنس و درجه غلظت آن باشد جایز نیست.
انتخاب حروف نیز برای علامت اشکالی ندارد و امروزه  اغلب علامات کارخانجات حروف اولیه نام کارخانه را نشان می دهد مانند G.E.C و غیره
لفاف و ظروف اجناس نیز ممکن است عنوان علامت تجارتی پیدا کند به شرط آنکه دارای عوامل مشخصه باشد مانند لفاف صابون پالمولیو یا شیشه های اغلب عطریات و مشروبات که مخصوصاَ در ممالکی که ترسیمات و اشکال صنعتی قابل ثبت نیستند لفاف و ظروف اجناس به عنوان علامت به ثبت می رسند.

3-عدم ایجاد اشتباه در نظر مشتری

علامت تجاری نباید طوری ترسیم گردد که در نظر مشتری ایجاد اشتباه کرده و وی را در تشخیص و تمیز علایم تجارتی دیگر که قدری با هم مشابهت دارند دچار سردرگمی و انتخاب نادرست کند. ایجاد اشتباه در نظر مشتری گاه ممکن است با انتخاب نام منطقه ای خاص به عنوان علامت تجاری برای کالایی مشخص که در اصل بین کالا و آن منطقه ارتباطی وجود ندارد، صورت پذیرد به نحوی که مصرف کننده به تصور اینکه کالا متعلق به آن منطقه است راجع به نوع و مبدأ جنس دچار اشتباه شده و در انتخاب و خرید کالا گمراه گردد. در انتخاب علامت تجاری نباید از اسامی عام و گمراه کننده استفاده شود. مثلاَ کلمه شکر را که عام و ویژه کالا و جنس خاص است،نمی توان به عنوان علامت انتخاب نمود.

4-قابلیت نقل و انتقال علامت تجاری

با توجه به ماده 12 قانون ثبت و علائم و اختراعات که مقرر می دارد: "علامت تجاری قابل نقل و انتقال است ولی انتقال آن در مقابل اشخاص ثالث وقتی معتبر خواهد بود که موافق مقررات این قانون به ثبت رسیده باشد".مستفاد می شود که علامت تجارتی قابل انتقال است.اما برای آن که این انتقال نسبت به اشخاص ثالث معتبر تلقی گردد،نحوه انتقال علامت از صاحب قبلی به صاحب جدید باید به ثبت برسد.

ماده 14 آیین نامه قانون ثبت علامت و اختراعات نیز در این مورد چنین می گوید:
"تغییرات مربوط به علامت یا طبقه کالا یا صاحب علامت همچنین مربوط به تغییرات نشانی و تابعیت و نماینده قانونی او در ایران رسمیت نخواهد داشت مگر اینکه در ایران به ثبت رسیده باشد. ثبت این تغییرات در روی صفحه مخصوص علامت مربوطه به عمل خواهد آمد، ثبت تغییرات به موجب اظهارنامه رسمی به امضاء صاحب علامت یا نماینده قانونی او به عمل خواهد آمد..."

شایان ذکر است که به موجب آیین نامه مذکور اظهارنامه در سه نسخه تنظیم شده و شماره ثبت علامت در ایران، نام، اقامتگاه و تابعیت مالک جدید و بالاخره نام و نشانی نماینده قانونی او در ایران نوشته می شود. ضمناً اداره مالکیت صنعتی همچنانکه عهده دار مراحل تقاضای ثبت اولیه علامت می باشد رسیدگی و نقل و انتقال علامت تجاری را نیز اقدام می نماید.

در صورتی که نقل و انتقال علامت تجاری با سند عادی یا رسمی صورت گرفته باشد متقاضی باید به هنگام ثبت انتقال علامت مدارک مزبور را نیز به اظهارنامه خود ضمیمه نماید و چنانچه علامتی در خارج از کشور به ثبت رسیده و صاحب آن بخواهد علامت مزبور را به ایران انتقال دهد مکلف است رونوشت مصدق ثبت علامت در خارج از کشور را به اظهارنامه خود پیوست نماید.(مستفاد از تبصره ماده 18 آ.ق.ث.ع.و.ا)

علائم تجاری دارای طبقه بندی بین المللی است که مشخص می کند هر علامت برای ثبت شدن، الزاماً باید در چه دسته بندی قرار گیرد. ثبت شرکت طبقه بندی بین المللی علائم تجاری در 45 مورد به شرح زیر است:
طبقه 1- مواد شیمیایی مورد استفاده در صنایع، علوم عکاسی و همچنین کشاورزی، باغبانی و جنگلبانی، رزین های مصنوعی پردازش نشده، پلاستیک های پردازش نشده، کودهای گیاه، ترکیبات اطفاء حریق، مواد آبکاری و جوشکاری فلزات، مواد شیمیایی برای نگهداری مواد غذایی، مواد دباغی،چسب های صنعتی.

طبقه 2- رنگ روغن، جلا، لاک، مواد ضد رنگ زدگی و جلوگیری کننده از فاسد شدن چوب، مواد رنگی، مواد تثبیت رنگ، رزین یا صمغ های خام طبیعی، فلزات به صورت پودر یا ورق برای نقاشان ساختمان، چاپگرها و هنرمندان.

طبقه 3- ترکیبات سفید کننده و سایر مواد مخصوص شستشوی لباس، مواد مخصوص تمیز کردن، براق کردن، لکه گیری و ساییدن، صابون، عطریات، روغن های اسانس، مواد آرایشی، لوسیون های مو، گرد و خمیر دندان

طبقه 4- روغن ها و گریس های صنعتی،روان کننده ها،ترکیبات گردگیری،مرطوب کردن و جذب رطوبت،انواع سوخت(شامل سوخت موتور)و مواد روشنایی،انواع شمع و فتیله چراغ

طبقه 5- مواد دارویی و بیطاری، مواد بهداشتی برای مصارف پزشکی، مواد رژیمی برای مصارف پزشکی، غذای کودکان، انواع گچ شکسته بندی، لوازم زخم بندی، مواد پر کردن دندان، موم دندانسازیی، ضد عفونی کننده ها، مواد نابود کننده حشرات موذی، قارچ کش، مواد دفع نباتات هرزه

طبقه 6- فلزات عادی و آلیاژهای آن ها. مواد ساختمانی فلزی، ساختمان های فلزی قابل حمل، مواد فلزی خطوط راه آهن، کابل ها و سیم های غیر برقی از جنس فلزات عادی، آهن آلات، اقلام کوچک فلزی، لوله و مجراهای فلزی، گاو صندوق، اجناس ساخته شده از فلزات عادی که در طبقات دیگر ذکر نشده اند، سنگ های معدنی فلزات

طبقه 7- انواع ماشین و ماشین های افزار، انواع موتور (به استثناء موتور وسائط نقلیه زمینی)، قفل و بست حلقه های اتصال قطعات ماشین ها و قطعات انتقال قوه (به غیر از اتصالات و اجراء انتقال قوه وسایط نقلیه زمینی) لوازم و ابزار کشاورزی (به استثنای ابزارهای دستی) ماشین جوجه کشی

طبقه 8- انواع ابزار و لوازم دستی (که با دست کار می کنند) سرویس کارد و قاشق و چنگال، سلاح کمری، تیغ

طبقه 9- اسباب و آلات علمی، دریانوردی، مساحی، عکاسی، سینمایی، بصری، وزن کردن، اندازه گیری، علامت دادن، کنترل و مراقبت (نظارت)، نجات و آموزش، اسباب و لوازم هدایت، قطع و وصل، تبدیل، ذخیره سازی، تنظیم یا کنترل جریان برق، آلات و اسباب ضبط، انتقال یا تکثیر صوت یا تصویر، اسباب ذخیره اطلاعات مغناطیسی، دیسک های قابل ضبط، ماشین های فروش خودکار و مکانیسم دستگاه هایی که به سکه کار می کنند، صندوق های ثبت مبلغ دریافتی، ماشین های حساب، تجهیزات داده پردازی و رایانه ای، دستگاه آتش نشانی

طبقه 10- آلات و ابزار جراحی، پزشکی، دندانسازی و بیطاری، اندام های مصنوعی، دندان و چشم مصنوعی، اقلام ارتوپدی، مواد بخیه زنی

طبقه 11- دستگاه  های روشنایی، حرارتی، مواد بخار، طبخ، خنک کردن، تهویه، تامین آب بهداشتی

طبقه 12- وسائط نقلیه، دستگاه های حمل و نقل زمینی، دریایی یا هوایی

طبقه 13- اسلحه گرم، مهمات و انواع پرتابه (از قبیل موشک، خمپاره و غیره) مواد منفجره، مواد وسایل آتشبازی

طبقه 14- فلزات گرانبها و آلیاژهای آن ها و کالاهایی که با فلزات گرانبها ساخته شده یا با آن ها روکش شده اند و در سایر طبقات ذکر نشده اند، جواهرات، سنگ های گرانبها، اسباب و لوازم ساعت سازی و زمان سنجی

طبقه 15- آلات موسیقی

طبقه 16- کاغذ، مقوا و کالاهای ساخته شده از آن جا که در طبقات دیگر ذکر نشده اند، مطالب چاپ شده، مواد صحافی، عکس، نوشت افزار، چسب برای مصارف تحریری یا خانگی، لوازم نقاشی، قلم مو نقاشی، ماشین تحریر و لوازم ملزومات دفتری (به استثنای مبلمان) مواد آموزشی و تدریس (به استثنای دستگاه ها)، مواد پلاستیکی برای بسته بندی (که در سایر طبقات ذکر نشده اند) حروف و کلیشه چاپ

طبقه 17- لاستیک، کائوچو، صمغ، آزبست (پنبه نسوز)، میکا (سنگ طلق) و کالاهای ساخته شده از این مواد که در طبقات دیگر ذکر نشده اند، پلاستیک دارای شکل و قالب خاص برای استفاده در تولید سایر کالاها، مواد بسته بندی، درپوش گذاری، انسداد و عایق بندی، لوله های قابل ارتجاع غیر فلزی

طبقه 18- چرم و چرم مصنوعی و کالاهای ساخته شده از آن ها که در طبقات دیگر ذکر نشده اند، پوست حیوانات، چمدان، کیسه و کیف های مسافرتی، چتر، چتر آفتابگیر و عصا، شلاق، یراق و زین و برگ

طبقه 19- مواد و مصالح ساختمانی (غیر فلزی)، لوله های غیر فلزی سخت و غیر قابل انعطاف برای استفاده در ساختمان، آسفالت، قیر و قطران، ساختمان های متحرک غیر فلزی، بناهای یادبود غیر فلزی

طبقه 20- مبلمان و اثاثیه، آیینه، قاب عکس، کالاهای ساخته شده از چوب، چوب پنبه، نی، حصیر، شاخ، استخوان، عاج، استخوان آرواره نهنگ، صدف، کهربا، صدف مروارید، کف دریا و بدل کلیه این مواد یا ساخته شده از پلاستیک (که در سایر طبقات ذکر نشده اند)

طبقه 21- ظروف خانگی یا لوازم آشپزخانه (که از فلزات قیمتی ساخته یا روکش نشده اند)، شانه و ابر و اسفنج، انواع برس قلم مو (به استثنای قلم موهای نقاشی)، مواد ساخت برس، لوازم نظافت و تمیز کاری، سیم ظرفشویی، شیشه کار شده یا نیمه کار شده (به استثنای شیشه مورد استفاده در ساختمان ها) شیشه آلات، اشیا ساخته شده از چینی و سفال که در طبقات دیگر ذکر نشده اند.

طبقه 22- طناب، ریسمان، تور، چادر، سایبان، برزنت، (تارپولین)، بادبان و شراع، کیسه و گونی که در طبقات دیگر ذکر نشده است، مواد لایی و لایه گذاری و پوشال (به استثنای لاستیک و پلاستیک)، مواد خام لیفی برای نساجی

طبقه 23- انواع نخ و رشته برای مصارف پارچه بافی و نساجی

طبقه 24- محصولات نساجی و پارچه ای که در طبقات دیگر ذکر نشده اند، انواع روتختی و رومیزی

طبقه 25- انواع لباس و پوشاک، پاپوش و پوشش سر

طبقه 26- انواع توری و قلابدوزی، روبان، بند(نوار) حاشیه و قیطان، دکمه، قرن قفلی، سنجاق و سوزن ته گرد، گل های مصنوعی

طبقه 27- انواع فرش، قالیچه، حصیر و زیر انداز، لینولیوم و سایر کف پوش ها، آویزهای دیواری (غیر پارچه ای)

طبقه 28- انواع بازی و اسباب بازی، لوازم ورزشی و ژیمناستیکی که در طبقات دیگر ذکر نشده اند، تزیینات درخت کریسمس

طبقه 29- گوشت، گوشت ماهی، گوشت طیور و شکار، عصاره گوشت، سبزیجات و میوه جات به صورت کنسرو، خشک شده و پخته شده، انواع ژله، مربا و کمپوت، تخم مرغ، شیر و محصولات لبنی، روغن ها و چربی های خوراکی.

طبقه 30- قهوه،چای،کاکائو،شکر،برنج،نشاسته کاسار یا مانیوک(تایپوکا)نشاسته نخل خرما(ساگو)،بدل قهوه،آرد و فراورده های تهیه شده از غلات،نان ،نان شیرینی؛شیرینی جات ،شیرینی یخی،عسل،ملاس یا شیره قند،مایه خمیر،گرد مخصوص شیرینی پزی یا پخت نان،نمک،خردل،سرکه،انواع سس(چاشنی)ادویه جات،یخ

طبقه 31- محصولات کشاورزی،باغداری و جنگلبانی و دانه هایی که در طبقات دیگر ذکر نشده اند،حیوانات زنده،میوه و سبزیجات تازه،بذر،گیاهان و گل های طبیعی،غذای حیوانات ،مالت(جو سبز خشک شده)

طبقه 32- ماء الشعیر،آب های معدنی و گازدار و سایر نوشیدنی های غیر الکلی،آبمیوه و شربت های میوه ای،شربت و ترکیبات و ترکیبات مخصوص ساخت نوشابه.

طبقه 33- ...

طبقه 34- تنباکو،لوازم تدخین،کبریت

طبقه 35- تبلیغات،مدیریت تجاری،امور اداری تجارت،کارهای دفتری و اداری

طبقه 36- بیمه،امور مالی،امور پولی،امور مربوط به معاملات املاک و مستغلات

طبقه 37- ساختمان سازی،تعمیر و بازسازی،خدمات نصب

طبقه 38- مخابرات از راه دور

طبقه 39- حمل و نقل،بسته بندی و نگهداری کالاها،تهیه مقدمات و ترتیب دادن مسافرت ها

طبقه 40- بهسازی و عمل آوری مواد

طبقه 41- آموزش و پرورش،دوره های کارآموزی و تعلیمی،تفریح و سرگرمی،فعالیت های ورزشی و فرهنگی

طبقه 42- خدمات علمی و فناوری و تحقیقی و پژوهش و طراحی در این زمینه،خدمات تجزیه و تحلیل و تحقیقات صنعتی،طراحی و توسعه نرم افزارو سخت افزارهای رایانه ای.

طبقه 43- خدمات عرضه اغذیه و نوشابه،تامین مسکن و محل اقامت موقت

طبقه 44- خدمات پزشکی،خدمات بیطاری،مراقبت های پزشکی،و زیبایی برای انسان ها یا حیوانات،خدمات کشاورزی،باغداری و جنگلداری

طبقه 45- خدمات شخصی یا اجتماعی که توسط دیگران برای رفع نیازهای افراد ارائه می شوند.خدمات امنیتی برای محافظت از افراد،اموال و دارایی ها،خدمات حقوقی و...

تغییرات مربوط به علایم تجاری یا طبقه کالا یا صاحب علامت و همچنین تغییرات مربوط به نشانی و تابعیت و نماینده قانونی صاحب علامت در ایران رسمیت نخواهد داشت و حمایت نخواهد شد مگر اینکه در ایران به ثبت برسد.

به موجب ماده 138 آیین نامه اجرایی قانون مذکور، مالک علامت مکلف است هر نوع تغییر راجع به نام، نشانی، تابعیت و اقامتگاه یا اعطاء اجازه بهره برداری از علامت یا انتقال و یا اعراض از علامت ثبت شده را به مرجع ثبت اعلام نماید. اخذ کارت بازرگانی اعمال این تغییرات با رعایت مقررات قانون و آیین نامه اجرایی آن خواهد بود. چنانچه در طبقه بندی بین المللی علامت ثبت شده، تغییراتی به وجود آید مالک علامت می تواند از مرجع ثبت درخواست کند که تغییرات مذکور در گواهینامه علامت اعمال شود.

هرگونه تغییر در مالکیت ثبت علامت جمعی یا تغییر در اظهارنامه ثبت علامت جمعی منوط به اجاره قبلی رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک  کشور می  باشد. تغییر در مالکیت ثبت علامت فردی یا جمعی در صورتی که در مواردی مانند ماهیت، مبدا، مراحل ساخت، خصوصیات یا تناسب با هدف کالاها یا خدمات، سبب گمراهی یا فریب عمومی شود معتبر نیست.

چنانچه در زمان تمدید ثبت، تغییری در علامت داده شود، مقررات مربوط به تغییرات از هر حیث باید کاملاً رعایت گردد. هر گاه مدت اعتبار علامت منقضی شده باشد، ثبت آن از طرف صاحب علامت یا دیگران، تابع کلیه مقررات و تشریفات مربوط به ثبت علایم خواهد بود. اشخاص ذی نفع می توانند در ظرف سی روز از تاریخ نشر آگهی مربوط، اعتراض خود را تسلیم نمایند.

ضمایم فرم تغییر نشانی مالک علامت:

1. اصل آخرین گواهی معتبر ثبت علامت تجاری
2. کپی شناسنامه و کارت ملی دارندگان حق امضاء برای اشخاص حقوقی طبق آخرین روزنامه رسمی
3. کپی آخرین روزنامه رسمی شخص حقوقی (شرکت یا موسسه و...) مبنی بر معرفی اعضا هیئت مدیران و دارندگان و دارنده حق امضاء مجاز
4. وکالتنامه در صورتی که تقاضا توسط وکیل به عمل آمده باشد.
5. معرفی نامه نماینده شخص حقوقی در صورتی که تقاضا توسط ایشان تسلیم شده باشد.
6. رسید پرداخت هزینه های قانونی

ضمایم تغییر نام مالک علامت تجاری

1. اصل یا کپی آخرین گواهی ثبت علامت تجاری
2. مدارک مثبت هویت متقاضی (کپی شناسنامه،کپی کارت ملی و صفحه توضیحات)
3. وکالتنامه در صورتی که تقاضا توسط وکیل به عمل آمده باشد.
4. رسید پرداخت هزینه های قانونی

تغییرات مربوط به نشانی و نام مرکز صاحب علامت و یا مربوط به نشانی نماینده قانونی او در ایران، نیاز به آگهی ندارد. ولی تغییرات دیگر مربوط به صاحب علامت یا نماینده قانونی او و نیز تغییرات مربوط به علامت تجارتی و طبقه کالا، باید به هزینه صاحب علامت در روزنامه رسمی منتشر شود.

به موجب ماده 146، کلیه تغییرات و انتقالات یا فسخ و خاتمه و یا اعراض از علامت ثبت شده در صفحه مخصوص مربوط به ثبت علامت، ثبت و در ظهر گواهی نامه علامت درج می گردد و جز در مورد تغییر نشانی، به هزینه ذی نفع ظرف 30 روز از تاریخ ثبت در روزنامه رسمی آگهی می شود. موارد مذکور تا زمانی که به ثبت نرسیده اند در مقابل اشخاص ثالث قابل استناد نمی باشد. ثبت آن ها منوط به پرداخت هزینه های مقرر در جدول هزینه ها و در صورت لزوم هزینه انتشار آگهی مربوط خواهد بود.